Біздің заманымызда түрлі проблемалар көп. Соның бірі – тұрмыстық зорлық-зомбылық. Бұл тақырып әсіресе маңызды. Біз бұл туралы талай рет жаздық, әлі де жазамыз. Өйткені бұл зұлымдықпен күрессе, түбінде жеңіске жетуге болады және адамдардың өмірі жеңілдейді. Әсіресе әйелдер мен балалардың өмірі күрт өзгеруі мүмкін, деп хабарлайды Qazaqpress.
Алдыңғы мақалаларда біз көрсеткіштерді көрсетіп, заң баптарын қарастырдық, тұрмыстық зорлық-зомбылықпен күресіп жүрген адамдармен сұхбаттасып, олар әңгімелерімен бөлісті және т.б. Бірақ бұл жолы есту қабілеті нашар адамдар арасындағы тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы айтқымыз келеді. Өкінішке қарай, бұл тақырып көп қозғалмайды. Сондықтан, бұл тақырып ерекше және ол туралы жазуды парызымыз деп санаймыз.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) мәліметтері бойынша, әлем халқының 5% -дан астамында есту қабілеті нашар, ал бұл 430 миллион адам, оның 34 миллионы балалар құрайды. Қазақстанда есту қабілеті бұзылған 18 мыңнан астам адам тұрады, 12 мыңы ым тілінде сөйлейді және барлығына да әртүрлі деңгейде көмек қажет болуы мүмкін.
Әрине, олардың әрқайсысының отбасысы болуы ықтимал және олар да өзгелер сияқты, тұрмыстық зорлық-зомбылыққа ұшырауы мүмкін. Бірақ негізгі тақырыпқа оралайық. Жақында Қазақстан Орталық Азияның Еуразия қоры «Шеврон» компаниясымен бірлесіп, әзірлеген «Qolda» жедел көмек көрсету бағдарламасының үшінші кезеңі басталды.
Ауылдық аймақтардағы тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мен қайта оңалту жобасы аясында QazYmCenter қоғамдық бірлестігі бағдарламаға қатысушылардың бірі болды. Олар есту қабілеті бұзылған адамдарға көмектеседі. Қоғамдық бірлестіктің қызметі туралы білу үшін Optimism.kz тілшісі қауымдастық директоры Зарина Буровамен сұхбаттасты.
Өзі жайлы
Зарина Бурова 29 жаста. Ол Шымкент қаласында дүниеге келген. Оның отбасындағылардың бәрі жақсы естиді дейді. Ал 9 жасында әпкесімен бірге саңырау балаларды көріпті.
– Біз олардың не туралы және қалай сөйлесетінін білгіміз келді – деп бастады директор өз әңгімесін. – Біз ол балаларды бізге ым тілін үйретуін сұрадық. Олар келісті. Оқу кезінде бәрін тез қағып алатынбыз және алты айдың ішінде тез дағдыланып, меңгердік.
Сол кездері Зарина саңырауларға көмектесіп, ауруханаларға, мектептерге және басқа да жерлерге бірге жүріп, халыққа айтқандарын аударып отырған. Содан бері есту қабілеті нашар адамдар оның негізгі ортасына айналды. Қазір ол сурдоаудармашы.
– Ақырында мен жақсы мылқау жігітке тұрмысқа шықтым – ол әңгімесін жалғастырады. – Міне, 9 жылдай бірге бақытты өмір сүріп келеміз.
QazYmCenter туралы
QazYmCenter қоғамдық бірлестігі 2020 жылдан бері жұмыс істейді. Қоғамдық бірлестік ымдау тілі мамандары мен есту қабілеті бұзылған адамдармен құрылды. Оның басты мақсаты – ым тілін дамыту мен танымал ету, есту қабілеті шектеулі жандардың заңды құқықтарын қорғау, ым тілінде ақпараттық бейнероликтер шығару.
Қауымдастықтың негізгі филиалы Алматыда орналасқан, бірақ олар тұрмыстық зорлық-зомбылық бойынша өз жұмыстарын Өскемен мен оған жақын ауылдарда жүргізетін болады. Зарина есту қабілеті нашар адамдардың зорлық-зомбылықпен проблемалары көп болғандықтан осы тақырыпты таңдағанын айтады. Оларда жеткілікті ақпарат жоқ.
– Қазіргі таңда абьюз тақырыбы өте кең тараған. Зардап шеккендер үшін дағдарыс орталықтары құрылды, сенім телефондары бар, оларға психологиялық, әлеуметтік және физикалық көмек көрсетіледі. Ал есту қабілеті бұзылған адамдар үшін бұлардың ешқайсысы қарастырылмаған. Оның үстіне, соған байланысты ақпарат та аз. – деп қосты қауымдастықтың директоры – Оған қоса есту қабілеті нашар адамдар психологтарға сирек жүгінеді, бірақ тәжірибемізге сүйенсек, әрбір екінші адам тұрмыстық зорлық-зомбылыққа тап болғанын болжай аламыз.
Әдістемелер
QazYmCenter екі режимде жұмыс істейді – онлайн және офлайн. Ең алдымен, олар Instagram әлеуметтік желісінде арна ашты. Арнада олар есту қабілеті бұзылған адамдарға пайдалы әлеуметтік роликтер шығарады.
– Арна олар тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбаны болған жағдайда не істеу керектігін және қайдан көмек сұрау керектігін білуі үшін ашылған – деді Зарина. – Офлайн бізде күнделікті кеңсе жұмыс істейді (мекен-жайы: Өскемен қаласы, Карл Либкнехт көшесі, 38), онда кәсіби психолог бар. Ол өзіне жүгінгендерге кез келген сәтте көмектесуге дайын. Сонымен қатар сурдоаудармашысы бар сенім телефоны жұмыс істейді.
Тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы пікір
Зарина Бурова отбасылық зорлық-зомбылықты бәрі бірге қолға алмайынша, оны толықтай жою мүмкін емес деп есептейді.
– Мүмкін, бұл тақырып қалыпты жағдайға айналып кеткен шығар, тұрмыстық зорлық-зомбылық өте жиі кездеседі. Сондай-ақ, мен ата-анасының балағат сөздер айтқанын немесе әкесі анасына қалай қол көтергенін көрген балалар бұл қалыпты жағдай деп санайды деп ойлаймын. Өкінішке қарай, кейбіреулері өскенде де өзін солай ұстайды – деді ол. – Ал есту қабілеті нашарларға келетін болсақ, тіпті қиын. Қайталап айтамын, олар үшін арнайы дағдарыс орталықтары, қажет мамандар, сурдоаудармашылар, психологтар жоқ. Себебі, бұл басқа «мәдениет». Есту қабілеті нашар адамдарға бәрін тереңірек, жіктеп түсіндіру керек.
Qolda жұмысы
QazYmCenter командасы кем дегенде 250 естімейтін адамға көмек көрсетуді жоспарлап отыр. Олар қалалар мен ауылдарға саяхат жасайды, мектептерді аралайды.
– Біз мектептерді бір себеппен таңдадық. Біздің ойымызша, барлық балалар кішкентай кезінен тұрмыстық зорлық-зомбылыққа кезіккенде өзін қалай ұстау керектігін білуі керек – деді Зарина. – Сондықтан біз инстаграмымызды бейне-роликтермен толықтыруды жалғастырамыз. Өйткені, бұл есту қабілеті бұзылған адамдарға көбірек көмек көрсету үшін өте жақсы құрал.
Әңгіме соңында Зарина Бурова: «Бұл – ерекше әлем, және оны тікенді кірпімен салыстыруға болады» – деді.
– Біздің міндетіміз – есту қабілеті нашар адамдарға көмектесу үшін, бізбен проблемаларын ашық талқылай алуы үшін сеніміне қол жеткізу. Олар біздің көмегімізді қабылдай бастағаны да өте маңызды. Біз олардың әрқайсысы бұл проблемамен бетпе-бет жалғыз қалмайтынына көндіріп отырмыз. Ақырында бұны тек бірге жеңе аламыз – деп қорытындылады ол сөзін.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз