Жасыратыны жоқ, соңғы жылдары еліміздің батыс өңірінде мұнай-газ кәсіпорындарында қызмет көрсететін сервистік компаниялардың жұмысшыларының ереуілдері жиі орын алып жүр. Күні кеше Жаңаөзендегі жағдай тағы да ушықты. Неге? Мұнайлы өлкенің мүмкіндігі зор бола тұра жұртты жиі дүрліктіретін мұндағы түйткіл сыры неде?
Жұмыссыздыққа және еңбек дауларына қатысты мәселелер мәжіліс мінберлерінде де көтеріліп келеді. Бүгінде еңбек даулары әрі қарай жалғасып, ушыға түспеу үшін құзырлы мекеме басшылары мәселенің түйінін шешу барысындағы жұмыстарды назарға алып, қатаң бақылауға алып отырғаны да белгілі.
Маңғыстау облысы – Қазақстан үшін өте маңызды стратегиялық аймақ. Кейінгі жылдары өңірде халық саны күрт өскені байқалады. Маңғыстау облысына Түрікменстан, Өзбекстаннан келген қандастар көп қоныс аударған. Жаңаөзендегі сервистік компанияға қатысты жағдайдың басты себебі,міне, осы мәселеден туындап отырған сияқты. Жалпы, жоғарыдағы сервистік компанияларға қатысты жағдайдың басты себебі – екі қолға бір күрек іздеп келетін Маңғыстау облысымен шекаралас Түркіменстан, Өзбекстаннан келген қандастардың арандатушылық әрекеттері ме деп ойлаймын.
Өйткені, сервистік компанияда істейтін мұнайшылар 700 мың теңге жалақы алады дейді. Ендеше олар неге үнемі жалақыны, әлеуметтік төлемдер мен жәрдемақыларды көбейтуді талап ете беретініне қайранмын. Арнайы кәсіби білімі жоқ болса да сырттан келген келімсек мигранттар тек мұнай секторында жұмыс істеуді талап етуі қалай? Мұнай маманы емес келімсектердің бұл талабы қаншалықты орынды?! Мәселен, Қызылорда облысындағы мұнай-газ өндірісіне қызмет көрсететін ұқсас сервистік кәсіпорындар қызметкерлерінің жалақысы жаңаөзендік мұнайшылардың алатын айлық табысынан екі есе аз! Бұл осы саладағы жалақының қазіргі деңгейін көрсетсе керек.
Деректерге сүйенсек, жыл сайын орта есеппен елімізге тек Өзбекстаннан 140 мыңнан аса адам келеді екен. Қырғыз Республикасынан — 80 мың. Әлбетте, еңбек миграциясы кез келген мемлекет үшін екіұдай мәселе. Бір жағынан арзан еңбек күші, нарықтағы шағын кәсіпкерлер үшін таптырмас жұмысшылар. Бірақ, олардың арасында да маманы, маман емесі, қылмыс жасайтындары, жұмыссыз қазақстандықтарға қызмет орны үшін бәсекелес болатындары жетерлік. Жоғарыдағы ереуілді ұйымдастыруға осы еңбек мигранттарының да «үлесі» бар ма деймін. Арнайы салалық білімі жоқ (басым көпшілігінде мүлдем білімі жоқ) өңірдегі мигранттар тек мұнай секторына ғана жұмысқа орналасуды негізсіз талап етіп отыр. Ойлап қараңызшы, жалақылары өзге өңірлердегі әріптестерінен бірнеше есе жоғары бола тұра ереуілге шығып, 200-дей жұмысшы бір мезгілде Астанаға сапарлап, бір сәтте орталықта тоқайласа қалуы – бұл шараның артында белгілі бір күштер тұрғанын айғақтайтындай. Ел тыныштығын бұзу үшін мұндай арандатушылықты әдейі ұйымдастыратын сыртқы күштер бар ма деген ой қылаң береді санада.
Ішкі істер министрлігінің ақпаратына сәйкес, 2023 жылдың қаңтар–ақпан айларында мигранттар жасаған қылмыстардың саны 10 пайызға артып, 7 мыңға жеткен. Сондықтан елде шетелдік жұмысшыларға берілетін еңбек квотасын азайту туралы ұсыныс Парламентте қаралып жатыр. Бұдан былай еңбек мигранттарына жұмыс берушілерге салық салынуы мүмкін.
Қалай десек те, бұл мәселе бойынша еліміздің құзіретті органдары тарапынан нақты әрі тиімді шешім қабылданары сөзсіз. Бұл – құптарлық жағдай. Елді дүрліктірген түйткілді сауатты түрде, ақылмен шешкен абзал.
Ең бастысы – еліміздің тұтастығы, татулығы мен тыныштығы. Халқымыз адал еңбек етіп, атқарған жұмысына сай еңбекақысын алып, ертеңіне сеніммен қарау үшін арандатушыларға еріп кетпей, олардың ел ішіне іріткі салып, тыныштықты бұзуына жол бермей өмір сүрсе дейміз. Қазақ халқының ынтымағы мен бірлігі болмайынша, мемлекетіміздің тұтастығын сақтау мүмкін емес. Сондықтан мәселені ақылмен, ұлттық мүддені ескере отырып, оңтайлы шешу – өте маңызды. Тәуелсіздігімізді тұғырлы ететін де, елімізді жаңа белестерге жетелейтін де біздің ауызбірлігіміз бен ынтымағымыз. Бірлігі берекелі, тірлігі мерекелі, ынтымағы жарасқан елдің ғана ырысы артатын болады.
Discussion about this post