Жуырда Қазақстан ақыры кең тыныс алды. Еліміз «қызыл» зонадан шығып, аурушаңдық азайып, екпе егілгендердің саны артып келеді. Бірақ тағы да алаңдауға негіз бар. Жаңа COVID-19 штаммы – омикрон туралы соңғы жаңалықтар тарап кетті.
Бүгін, яғни 30 қарашада ол туралы ақпарат аздау. Бірақ Optimism.kz командасы сіз үшін тек ресми және пайдалы деректерді жинады. Бұл мақалада біз оның пайда болуы, белгілері, дәрігердің кеңесі және ДДҰ ұсыныстары туралы айтып береміз. Ең бастысы, омикрон кім үшін қауіпті болуы мүмкін екенін айтамыз.
Пайда болуы
Коронавирустың бұл штаммы туралы нақты ақпарат 25 қарашада пайда бола бастады. Жұқтырудың алғашқы жағдайлары Оңтүстік Африка Республикасында тіркелді. Дегенмен, бәрі қай елде басталғанын ғалымдар әлі тексеруде.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) оның шығу тегі туралы гипотезасында: Олар жаңа штамм жұқтырған адамның әлсіз ағзасында пайда болуы мүмкін екенін айтты. Науқас толық емделмеген кезде вирус дамып кеткен көрінеді. Ол өте ұзақ уақыт бойы дамуы мүмкін.
Бұл жерде бірнеше сәйкессіздіктер бар. Ғалымдар мен ДДҰ омикрон штаммының қауіптілігі мен мутациялары туралы шу шығарды (бұл туралы төменде талқылаймыз). Дегенмен, омикронмен тікелей «бетпе-бет» айналысатын дәрігерлер керісінше айтады. Оңтүстік африкалық дәрігер Анджелика Кутзидің не айтқанын оқысақ, ол жаңа штамм туралы бірінші болып ескерткенін аңғарамыз.
Оның айтуынша, ол өзі бақылаған коронавирустың омикрондық штаммы бар 30 науқастың бірде-біреуі ауруханаға түскен жоқ. Бір қызығы, олардың көпшілігінің жасы 40-тан аспайтын ер адамдар болған. Оның үстіне жартысына жуығы вакцинацияланған. Олардың симптомдары: қатты шаршау, құрғақ жөтел, дененің ауыруы, дене қызуының көтерілуі, жүрек соғуы.
Ал одан да қызығы – олардың ешқайсысы иіс пен дәм сезімін жоғалтпады, олардың ешқайсысына оттегі қажет емес. Неліктен ДДҰ бұл штаммды «дабыл» деп атады? Вирусологтар омикронның қауіптілігі симптомдарында емес, таралу жылдамдығында болуы мүмкін дейді. Бұл оның мутацияларына да байланысты болуы мүмкін.
Мутациялары мен екпе қабылдағандарға қауіп
Омикрон штаммындағы мутациялардың көптігі ДДҰ-ны қатты алаңдатады. Солардың кесірінен ғалымдар қазірдің өзінде жасалған вакциналардың тиімділігі төмен болуы мүмкін деп болжайды. Бірақ бұл тек алдын ала болжанған деректер екенін бірден айтамыз. Бірнеше аптадан кейін біз нақты ақпаратты білетін боламыз. Сонымен қатар ДДҰ өзге мемлекеттерден өз популяциясын тезірек вакцинациялауды сұрады.
Сондай-ақ белгілі вирусолог және ғалым Константин Чумаков жаңа COVID-19 штаммы туралы пікірімен бөлісті. Оның айтуынша, қазіргі уақытта омикрон вакциналарға сезімталдық танытпайды. Қарапайым сөзбен айтқанда, оған өзіне қарсы вакциналар да тиімді. Бірақ тағы да айтамыз, бұл тек болжам. Ол алаңдауға негіз жоқ екенін айтты. Вакциналар омикронға қарсы тиімсіз болғанның өзінде, ғалымдар вакциналардың құрылымын жаңартып, оларды осы вирусты өлтіруге мәжбүрлей алады. Мұны істеу қиын емес деп үміттенеміз.
Қалай қорғануға болады?
Бәрі әдеттегідей. Маскалар, антисептиктер, карантин, шектеулер. Дәрігерлер, әдеттегідей, екпе салдыруға кеңес береді. Ал АҚШ-тың бас вирусологы Энтони Фауч коронавирустың барлық штаммдарынан ең сенімді қорғаныс – ревакцинация деп атады.
Егер сіз әлі екпе алмасаңыз, асығыңыз. Ковидке қарсы екпе алған болсаңыз, дәрігермен кеңесіп, қашан қайта вакцинациялауға болатынын білу керек. Мүмкіндік болса, үйде отырған абзал.
Омикрон және Қазақстан
Біздің елде бұл штамм әлі ресми түрде анықталған жоқ. Бірақ тақырып әлі жалғасын табады деп сенеміз. Дегенмен, Алматыда біраз алаңдаушылық бар. Қалалық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Сәдуақас Байғабұлов кеше оңтүстік астанада омикронның таралу мүмкіндігі бар екенін айтты. Ол екпе алмаған адамдарға қауіп төніп тұрғанын да ескертті.
Бүгін жаңа штаммға байланысты Қазақстанда жаңа шектеулер енгізілетіні белгілі болды. Олар 3 желтоқсанда күшіне енеді.
Ведомствоаралық комиссияның шешімі туралы қысқаша:
– Ботсвана, Оңтүстік Африка, Лесото, Намибия, Зимбабве, Мозамбик, Малави, Мадагаскар, Эсватини, Танзания және Гонконгтан келген шетел азаматтарының Қазақстанға келуін шектеу;
– «омикрон-штамм» нұсқасынан туындаған коронавирус жағдайлары анықталған елдерден келген адамдар үшін вакцинацияға қарамастан, міндетті ПТР-сынамасының болуын енгізу. Бүгінде бұлар Израиль, Чехия, Нидерланды, Бельгия, Ұлыбритания, Италия, Германия, Австралия, Канада;
– ПТР сынамасының нәтижесіне қарамастан, омикрон штаммынан туындаған коронавирус жағдайлары анықталған елдерден келген адамдар жеті күн бойы өзін-өзі оқшаулауы керек;
– Египетпен жолаушылар тасымалы мен Бельгияда Мысырдан келген адамда омикрондық штамм тудырған коронавирус оқиғасының анықталғанын ескере отырып, Египетпен әуе қатынасын тоқтату қажет;
– Қазақстанда айналымда жүрген коронавирустық инфекция штаммдарының дәйектілігін жалғастыру.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз