Бірыңғай ақпараттық саясатты қалыптастыру үшін Еуразиялық кеңістікке мамандандырылған орган қажет пе?
Мамандар әлеуметтік-мәдени қызмет салаларына қатысты интеграция құбылысын ұзақ уақыт бойы ойластырып келеді, бірақ баспасөздің интегративті ролі әлі күнге дейін баяу қарастырылуда. «Еуразия әлемі» сараптамалық клубының сарапшылары «Интеграция жағдайындағы конструктивті журналистика» отырысында атап өткендей, БАҚ ортақ не әр елдің жеке мүддесінің пайдасы үшін, интеграциялық үдерістерге оң және теріс әсер етуі мүмкін, өйткені олар имиджді қалыптастыру жүйесінің негізгі элементтері болып табылады. Дегенмен, Кеңес үкіметі құрамында болған мемлекеттердің медиа жүйелері бүгінде мүлде басқа модельдерді көрсетіп келе жатыр. Әріптес елдердің бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілерде еуразиялық интеграция тақырыбы аса танымал емес. Сондықтан біртұтас еуразиялық медиа дискурс арқылы ақиқат туралы ортақ идеяларды дамыту жөнінде айту қиын.
«Интеграция – кез келген жүйенің іргелі қасиеті, оның ішінде белгілі бір елдердің топішілік ынтымақтастықты қамтамасыз етіп, сақтап қалу жатыр, – деп түсіндірді ҚР Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің Философия, саясаттану және дінтану институтының бас ғылыми қызметкері Юрий Булуктаев. – Егер еуразияшылдық жүйе екенін мойындасақ, демек, интеграция елдердің бір-біріне және ортақ құндылықтар жүйесіне деген адалдықтың қажетті деңгейін қамтамасыз етуі керек. Біз мұны байқамаймыз. Бірыңғай экономикалық кеңістік, кедендік кеңістік бар. Бірақ біртұтас медиа кеңістігі жоқ, әр қатысушы бөлек әрекет етеді. Оның үстіне ол жиі қорғаныс позицияларын алады. Бұл экономикалық интеграцияны басқаратын құрылымдардың ақпараттық саясаты жеткілікті жоғары деңгейде еместігін көрсетеді. БАҚ саясаты кез келген саясат сияқты құрылымды болуы керек. Бізге Еуразия кеңістігіндегі интеграцияның келешегі бар екеніне БАҚ-тың хабарламаларын реттей алатын қандай да бір орган керек. Менің ойымша, мұндай өтініш қазір өте сын болып табылады», – деді Юрий Булуктаев.
Оның үстіне қоғамдық ортада ЕАЭО-ны құрайтын барлық елдердің ірі саясаткерлері интеграциядан гөрі егемендік туралы жиі айтады. «Бірақ ортақ одақтық күн тәртібін қалыптастыру – тиісті процестерді реттейтін мемлекеттер мен мемлекетаралық құрылымдардың басшылығының да міндеті», – деді «AlmaU» Алматы Менеджмент Университетінің мемлекеттік және қоғамдық саясат және құқық кафедрасының профессоры Александр Губерт. – Өз кезегінде журналистер мен сарапшылар үшін офлайн режимінде, ЕАЭО-ның барлық мемлекеттерінде, барлық бағыттар бойынша форумдарды көбірек өткізу қажет. Олардың қызметінің ерекшелігі сол, олар кездесуі керек, далаға шығу интеграцияға көмектеседі».
«Еуразиялық жоба аясында Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан және Ресейдің ортақ ақпараттық-мәдени кеңістігін дамыту үшін бұқаралық ақпарат құралдары, мәдени және білім беру ұйымдары, мемлекеттік органдар арасында тиімді ынтымақтастықты ұйымдастыру ерекше маңызға ие. Бұл туралы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті халықаралық қатынастар факультетінің халықаралық қатынастар және әлемдік экономика кафедрасының профессоры, Еуразиялық зерттеулер орталығының директоры Ғалия Мовкебаева. «Интеграцияға деген қызығушылықты телеарналар, радиостанциялар, баспа басылымдары қолдауы керек», – деген ойда ол. – Даму үстіндегі интеграциялық ақпараттық жобалар көршілес ЕАЭО елдерінің саяси, әлеуметтік-мәдени және қоғамдық өмірінің ең өзекті мәселелері туралы, ғылыми, білім беру, мәдениетаралық, жастардың оларды жүзеге асыруға қатысуының құрамдас бөліктерін қамтитын және т.б. әртүрлі салалардағы оң тәжірибесі туралы, интеграцияның оң аспектілері туралы деректермен сүйемелденуі мүмкін жәнк ақпараттық саясаттың жалпы қағидаттары, оның ішінде сарапшылық қоғамдастықтың этикалық принциптері талап етіледі».
«Аргументы и факты – Казахстан» газеті бас редакторының орынбасары Сергей Козлов ЕАЭО жайлы теріс санайтындар үшін және антипатиясына сәйкес қолайлы БАҚ таңдайтындар үшін ЕАЭО туралы оң имиджді қалыптастырудың жолы жоқ деп санайды. «Бірақ қолайлы имиджді құрудың әдістері бар», – деді ол. – Бізге осындай саясат жүргізетін ақпараттық интеграциялық құрылымдар керек. Егер ол құрылатын болса, онда ақпарат тұтынушыларының күн тәртібі мен көңіл-күйі түзеледі».
«Егер біз расымен медияның қолдауымен интеграциялық үдерістердің жұмыс істегенін қаласақ, оларда шешім қабылдау кезінде дискурт жүруі керек», – деп түйіндеді қазақ-неміс университетінің профессоры Рустам Бурнашев. «Содан кейін медиа саласында конструктивті материалдар пайда болады, оқиға болғаннан кейін емес, нақты дәл сол уақытта баяндалады. Нәтижесінде интеграцияға медиа саласының әсер ету факторы сезіледі».
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз