Ұлттық банк ұсыныс шектелген валютаға сұраныстың артуын және теңгенің нығаюын түсіндірді. Өткен аптада Қазақстанның валюта нарығында өсім тенденциялары өзгерген болатын: теңге нығаюды доғарып, әлсірей бастады. Қарапайым тілмен айтсақ, теңгенің құны арзандады, деп хабарлайды Qazaqpress Bizmedia.kz-ке сілтеме жасап.
Неге теңгенің құны арзандай бастады?
Акционерлер дивидендтерді төлеу үшін, шетел валютасын сатып алуға мәжбүр болды, сондықтан шет. валютаға деген сұраныс та артты. Импорт бойынша шетел валютасына деген әдеттегі сұраныс өзгеріссіз қалды.
Бірақ мамыр айының соңында теңгеге сұраныс артты. Алайда, экспорттаушылар «үлкен салық апталығы» деп аталатын кезеңде пайдалы қазбаларды өндіруге салынған салықты және экспорттық рента салығын төлеу үшін валюталық түсімдерді сатуға тура келді.
Маусымның аяғында жағдай өзгерді
Ұлттық банк маусым айының соңында азаматтар валютаны сатуды бәсеңдеткенін байқады. Бұл валютаға сұраныстың артуына себеп болатын нарықтағы қарсы ағындардың болмауына байланысты.
Маусымдағы орташа тәуліктік сауда көлемі мамыр айымен салыстырғанда 18%-ке төмендеп, 95 миллион долларды құрады. Айдың басынан бері сауданың жалпы көлемі $1,6 млрд құрады, бұл валюта нарығындағы экономикалық белсенділіктің өте төмен деңгейде екенін көрсетеді.
Теңге әлемдік трендпен қатар келеді
Теңгенің динамикасы әлемдік трендпен сәйкес: АҚШ мемлекеттік бағалы қағаздарының өскен кірісі және АҚШ долларының нығайғаны көптеген дамушы елдердің валюталарына қысым жасады.
Бразилиялық реал мен түрік лирасы маусым айының басынан бері өте әлсіреп қалды, ал индонезиялық рупия, Мексика песосы және оңтүстік африкалық ранд жайлап құнсызданып кетті. J.P. Morgan дамыған нарықтық валюталар индексі де 2,2%-ке төмендеді.
Енді Рубль 8 теңгеге тең
Тағы бір елеулі оқиға – Ресей рублінің нығайғаны, оның бағамы 8 теңгеден асты.
Импортты қатты қысқартып, капиталға бақылау енгізудің арқасында рубль шетел валюталарына, оның ішінде долларға қатысты жылдам нығаюда. Бұл маусым айының басынан бері рубльдің шамамен 15%-ке нығаюына мүмкіндік берді.
Рубльдің теңгеге қатысты бағамына ең алдымен теңге мен рубльдің долларға қатысты әрекеті әсер етеді. Әлемдік нарықта рубльдің долларға қатысты нығайғаны айырбас бағамының көтерілуіне алып келеді.
Неге Ұлттық банк интервенция жасаған жоқ?
Реттеуші Ұлттық банктің осы айда валюта нарығына интервенция жасамағанының арқасында валюта бағамын нарықтық күшпен тұрақтандыруға мүмкіндік бергенін түсіндірді. Ал, теңге өте құнсызданып кетті.
Маусым айының басынан бері Ұлттық банк алтын-валюта резервтерін сатып алу немесе сату арқылы валюта нарығына араласқан жоқ. Дәстүр бойынша, олар келесі айдың бірінші жұмыс күнінде ғана нарықтағы операциялары туралы баяндап береді.
Маусым айының басында бюджетке ақша аудару үшін шетел валютасы сатыла бастады. 408 миллион долларға келісім-шарт жасалды.
Теңгенің құбылмалылығы
Наурыз айынан бастап теңгенің құбылмалылығы 1,2% деңгейінде бағаланды. Бұл бразилиялық реал мен Мексика песосының құбылмалылығымен ұқсас келеді, бірақ фунт стерлинг пен еуроға қарағанда төмен. Дамыған нарықтардың құбылмалылығы әдетте дамушы нарықтарға қарағанда төмен.
Ұлттық банк валюта көрсеткіштері Қазақстанның валюта құбылмалылығына деген адалдығын көрсетеді деп мәлімдеді. Бұл экономикалық теңгерімсіздіктерден кейін аман қалуға және алтын-валюта активтерін сақтауға мүмкіндік береді.
Валюта бағамы сыртқы факторларға жауап ретінде бірқалыпты процесті ұстанбайды; жақын арадағы болашақ перспективада көбінесе ішкі факторлар әсер етеді. Теңгенің құбылмалылығы геосаяси жағдайдың өзгеруіне, ішкі қатысушылардың күтуіне және әлемдік нарықтағы жағдайға негізделетін болады.
Қорытынды
Өткен аптада теңге күрт арзандады. Ал бүгін қайтадан өсуде. Бірақ бізді алаңдататын нәрсе – рубльдің күннен күнге қымбаттай бергені, егер рубль қымбаттай берсе, Қазақстандағы инфляция одан да ушығып кету мүмкін.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз