Көптеген студенттер үшін жаз – демалыс уақыты емес, алғаш рет ақша табуға мүмкіндік. Біреулер ауылға кетсе, енді біреулер алжапқыш пен бейдж тағып, тәжірибе мен табыс іздеп, дәмханалар мен дүкендерге жұмысқа орналасады. EY HR Club кәсіби HR-қауымдастығының сарапшылары студенттердің маусымдық жұмысқа қызығушылығы тұрақты түрде жоғары екенін айтады – әсіресе мамандықты сынап көргісі келетіндер мен ата-анасына тәуелді болғысы келмейтіндер арасында.
«Жазғы кезең — жұмысқа орналасуға арналған ең қолайлы уақыт терезесі ретінде қабылданады», — дейді EY (Ernst & Young) кадрлармен жұмыс жөніндегі кеңес беру қызметтері тобының аға менеджері Анна Боровкова.
OLX аналитикалық қызметінің деректеріне сәйкес, табыс деңгейі салаға қарай әртүрлі. Сауда және бөлшек сауда саласында дүкен әкімшілері мен кассирлер сұранысқа ие – мұндағы орташа жалақы 180 000 – 400 000 теңге аралығында. Сұлулық және спорт индустриясында әкімшілер 185 000 – 290 000 теңге, ал қонақ үй бизнесінде 180 000 – 220 000 теңге алады. Бұл бағыттар тәжірибесі жоқ студенттерге қолжетімді: талаптар төмен, ауысымдық кесте бар, оқыту орнында өткізіледі. Мұндай жұмыстар көбіне физикалық белсенділікті талап етеді, сондықтан бір орында отыруды ұнатпайтындарға лайық. Сонымен қатар, бұл салаларда локацияны жиі ауыстыруға болады — қалада, теңіз жағасында немесе шипажайда уақытша жұмыс істеуге мүмкіндік бар.
Асхана және дәмхана саласындағы жұмыс – ең танымал жазғы нұсқалардың бірі. Дәмхана мен мейрамханаларда бариста 200 000 – 250 000 теңге, ал даяшылар 200 000 – 350 000 теңге шамасында табыс табады. Бұл жұмыс түрі тірі қарым-қатынасты, жылдам қарқынды және икемді кестені ұнататындарға арналған. Сонымен қатар, бұл салада шайпұл төленуі мүмкін, бұл жалпы табысты едәуір арттырады.
Жазда көптеген студенттер шығармашылық пен білімге негізделген жұмыстарға да бет бұрады. Мұндай жұмыстар қатарына — фотограф, копирайтер, промоутер және репетитор кіреді. OLX деректері бойынша, фотографтар ең жоғары жалақы алады: орташа жалақы 320 000 – 380 000 теңге. Жақсы жаза білетіндер копирайтер ретінде өзін сынап көре алады — мұнда 300 000 – 500 000 теңге шамасында табыс ұсынылады. Промоутерлер сәл төмен алады — 150 000 – 212 000 теңге, бірақ бұл жұмысты басқа істермен оңай үйлестіруге болады, әрі тәжірибе талап етілмейді. Ал материалды түсіндіруді жақсы көретін, оқу үлгерімі жақсы студенттерге репетиторлық жұмыс ұсынылады. Бұл жерде жалақы төменірек — 85 000 – 112 500 теңге, бірақ жүктеме де аз. Мұндай жұмыстар студенттерге өздері жақсы білетін істен ақша табуға мүмкіндік береді — ауыр физикалық еңбексіз әрі икемді форматта.
Жазғы жұмыс – ең алдымен тәжірибе. EY (Ernst & Young) кадрлармен жұмыс жөніндегі кеңес беру қызметтері тобының менеджері Аманбек Ақмергеновтың айтуынша, маусымдық жұмыс студентке тез бейімделуге, адамдармен қарым-қатынас орнатуға, жауапкершілікке үйренуге және тапсырмалардан қорықпауға көмектеседі.
«Ең қажет қасиеттер — бастамашылдық пен ашықтық», — деп атап өтеді ол. Студенттер қысқа мерзім ішінде еңбек күні қалай өтетінін, команда мүшесі болудың не екенін және жеке қасиеттердің маңызын түсінеді. Мұндай жағдайда сыпайылық, ұқыптылық және күйзеліске төзімділік аса маңызды — бұларсыз кассада да, сөре артында да жұмыс істеу қиын.
Маусымдық жұмыс қысқа мерзімді болса да, міндетті түрде рәсімделуі керек. Еңбек шарты – жай ғана қағаз емес, кепілдік: ол «Еңбек» жүйесінде тіркеліп, жұмыс кестесі, жалақы мен міндеттер сияқты негізгі шарттарды қамтуы тиіс. Шартсыз жұмыс істеген студент маңызды құқықтарынан айырылады: зейнетақы мен әлеуметтік аударымдардан, жазатайым оқиғалардан сақтандырудан және жалақыны кешіктіруден қорғанысынан.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз