Қазақстанның қаржы нарығында жаңа үрдіс байқалуда – банктер мен инвестициялық компаниялардың жетекші мамандары «дәстүрлі» корпорациялардан шығып, финтех саласына кетуде. Оның үстіне, «жылыстау» жас қызметкерлер арасында ғана емес, сондай-ақ түрлі қаржы құрылымдарында жұмыс тәжірибесі мол кәсіпқойлар арасында да орын алуда.
Робокэш.кз МҚҰ (Займер бренді) мамандарды тәуекел деңгейі жоғары стартап-жобалардың пайдасына ұдайылық пен тұрақтылықтан бас тартуға қандай себептер мәжбүрлейтінін талдады.
Сандық мүмкіндіктер
Соңғы жылдары қаржылық технологиялар қарқынды даму үстінде. Жақында ғана классикалық банктер финтех-компанияларға тек тауашалы ойыншылар ретінде қараған болса, бүгінде дәл осы финтех әлемдік нарықтарда негізгі үрдістерді қалыптастыруда. Мысалы, бірнеше жыл бұрын онлайн-кредиттерді микроқаржы қызметімен айналысатын жекелеген компанияларда ғана алуға болатын. Уақыт өте келе бұл қызметті банктер де енгізе бастады. Қазіргі уақытта Қазақстандағы ірі банктердің көпшілігі онлайн кредит рәсімдеуге мүмкіндік береді.
Қаржылық технологияларға келетін болсақ, 2024 жылы Қазақстандағы стартап-экожүйесі нағыз өрлеу кезеңін бастан өткерді. Қазақстанның финтех және инновациялық технологиялар қауымдастығының мәліметінше, 2024 жылдың алғашқы алты айында елде 357 жаңа стартап тіркелген, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 28%-ға көп.
Үлкен мүмкіндіктер
Қаржы корпорациялары секторындағы кадрлардың кетуі жеделдей түскенін олардың өзгерістерді күтіп шаршағанымен және оларды өздері жасағанды жөн көретіндігімен түсіндіруге болады.
«Финтех – бұл еркіндік, жылдамдық және дәстүрлі қаржы корпорацияларына қарағанда әлдеқайда көп табыс табу мүмкіндігі. Бұл салада инновациялар айлар бойы келісім күтіп отырмай, тез енгізіледі. Мұнда жоғарыдағы нұсқауларды орындап қана қоймай, нарықты төңкеретін өнім жасауға болады. Көптеген мамандар дәл осы финтех саласында өздерінің ауқымды жобаларын жүзеге асыруға мүмкіндік бар деп сенуде», – дейді Алмаз Торутаев, Робокэш.кз МҚҰ (Займер бренді) бас директоры.
Көптеген стартаптар қызметкерлеріне компанияның үлесін (stock options) ұсынады. Осылайша, қызметкер компания капитализациясының өсуінен пайда таба алады. Ал классикалық банктерде мұндай модель іс жүзінде жоқ, онда мамандарға тұрақты жалақы мен бонустар беріледі, алайда жаңа қаржылық немесе кәсіби деңгейге көтерілу мүмкіндігі шектеулі.
«Финтехте екі жылдың ішінде компанияда үлесі бар топ-менеджер деңгейіне жетуге болады. Оның үстіне, іс жүзінде әрбір қызметкер менеджменттің «сұранысын» орындап, реттемені сақтаумен ғана шектелмей, жасалатын өнімге ықпал ете алады», – деп атап өтті Алмаз Торутаев.
Бұл тұрғыда финтех-компаниялар мен банктер арасындағы технологиялық алшақтық бар екенін атап өту маңызды. Классикалық қаржы ұйымдары цифрландыруға көп қаражат салғанына қарамастан, үдерістерінде әлі де баяу әрекет етуде. Финтех IT мамандарын, деректер талдаушыларын, UX/UI дизайнерлерін тартады – дәл осы мамандар жаңа буын төлем қызметтерін, алгоритмдік кредиттеуді және AI шешімдерін әзірлеуде.
Осылайша, дәстүрлі қаржы мекемелері инновацияларға баяу бейімделіп жатқанда, талантты кадрлар анағұрлым серпінді компанияларға ауысуды жалғастыруда.
Қауіптер мен тәуекелдер: тәуекелге тұрарлық па?
Кез келген үлкен мүмкіндігі бар сала сияқты, финтех саласында жұмыс істеу де белгілі бір тәуекелдермен қатар жүреді.
Біріншіден, барлық компаниялар бірдей табысқа жете бермейді: нарықта бәсекелестік деңгейі жоғары, сондықтан көптеген стартаптар өзін-өзі ақтамай, жабылып қалады. Екіншіден, бұл саладағы жұмыс – тұрақты күйзеліс, жоғары қарқын және үйреншікті тұрақтылықтың болмауы.
«Тәжірибе көрсеткендей, мұндай жұмыс ырғағы барлығына бірдей сай келе бермейді. Егер стартап күткен нәтижені бермесе, көптеген мамандар қайтадан банктерге оралады», – деп мәлімдейді Робокэш.кз МҚҰ (Займер бренді) өкілдері.
Дегенмен, үрдіс айқын байқалады: дәстүрлі банк секторынан финтехке кадрлардың «жылыстауы» тек арта бермек. Робокэш.кз сарапшыларының болжамы бойынша 2030 жылға қарай банк саласындағы мамандардың 30%-дан астамы цифрлық қаржы қызметтерінде жұмыс істейтін болады. Финтех классикалық қаржы институттарымен бәсекеге түсе алатын қуатты индустрияға айналды деп нық сеніммен айтуға болады.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз