Биыл Ұлттық банк Қазақстанға жалпы сомасы 896 миллион АҚШ долларын құрайтын қолма-қол доллар алып келді, ал наурыз айында 498,4 миллион доллар импортталған. Сонымен қатар, елге қолма-қол ақшамен 100,0 млн еуро кіргізілді, деп хабарлайды Qazaqpress Bizmedia.kz-ке сілтеме жасап.
Доллар жетіспеді
Соңғы кездері Қазақстанда қолма-қол долларға қатысты қиындықтар туындады: кәсіпкерлер банктерден қажетті соманы ала алмай жатқанын айтып шағымданды. Банктер доллар тапшылығы жоқ, проблема жоқ, шетел валютасымен қолма-қол ақша беру әдеттегідей жүріп жатыр деп мәлімдеді. Алайда, банктердің бірі бейресми түрде халық арасында қиындықтың бар екенін, тұтынушылар сұранысын болжау қиын екенін түсіндірді. Қолма-қол валютаны Ұлттық банк қамтамасыз етеді, бірақ «валютаға деген күрт өскен сұранысты қанағаттандыруға ақша жеткіліксіз болды».
ҚРҰБ доллар тапшылығы мәселесі геосаяси шиеленістерге байланысты туындағанын айтты. «Ағымдағы жылдың наурыз айында рейстер мен тегін тасымалдау орындарының саны шектелді. Бұл қолма-қол шетел валютасын жеткізуді кешіктірді. Жалпы, қолма-қол АҚШ долларына деген негізгі сұраныс наурыз айының соңы – сәуірдің басында қанағаттандырылды. Содан кейін жағдай тұрақталды», – деді реттеуші органның баспасөз қызметі.
Доллар дефициті болып па еді?
Наурыз және сәуір айларында 17 екінші деңгейлі банк қолма-қол доллар сатып алу үшін Ұлттық банкке жүгінген болатын. Бұл комиссиялық төлемді ескере отырып, қолма-қол шетел валютасын сату операциялары бойынша ақшаның электронды эквивалентін алу үшін жасалады. Комиссиялық төлемнің мөлшері Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысына сәйкес 2018 жылдан бастап бекітілген. Алматыда комиссия 0,18%, Қазақстан аймақтары мен Нұр-Сұлтанда 0,23% құрайды.
Екінші деңгейлі банктердің негізгі міндеті – өз клиенттерінің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолма-қол доллар өтімділігін белгілі бір деңгейде ұстап тұру. Ұлттық банк қолма-қол емес шетел валютасын сату арқылы қолма-қол ақша алу мүмкіндігін береді.
Екінші деңгейлі банктер қолма-қол долларды валюталық резервтерін толықтыруға және қолма-қол доллар өтімділігінің деңгейін тұрақты түрде ұстап тұру үшін сатып алады. Соның арқасында Ұлттық банк екінші деңгейлі банктерге қолдау көрсетті.
Қазақстанға болашақта доллар жетеді ме?
ҚР Ұлттық банкі (ҚҰБ) АҚШ долларын нарықтық шарттар арқылы қолма-қол сатып алды. Қазіргі таңда Ұлттық банктің АҚШ, Еуропа және Гонконгта үш контрагенттері бар. Реттеуші орган наурызда болған доллар тапшылығы кезінде АҚШ Федералды резерв жүйесінен қосымша қолма-қол шетел валютасын жеткізу мәселесін «белсенді түрде қарастырып жатқанын» айтқан еді.
Бірақ Ұлттық банк АҚШ долларын қолма-қол сатуға міндетті емес, ол тіпті банктер арасында бөлуге де міндетті емес. Бұл операциялар халықтың үлкен сұранысына жауап ретінде ғана жүргізілді. Әдетте, коммерциялық банктерде өзінің жеке қолма-қол шетел валютасының резервтері болады, оған қоса олар Ұлттық банктен шетел валютасын сатып алуға міндетті емес, керісінше, басқа табыс көздерінен де сатып ала алады.
Сонымен доллар дефициті болады ма, жоқ па?
Қазір Ұлттық банк үшін шетел валютасының қолма-қол ақшасын алып келу қиын емес. Дегенмен, қолма-қол долларды негізгі жеткізушілер ресейлік банктер болғандықтан, екінші деңгейлі банктерде кейбір проблемалар бар. Болашақта осыған ұқсас қиындықтардың алдын алу үшін, екінші деңгейлі банктер ақша тасымалдау көздерін кеңейткені абзал.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз