Ресейдің Украинаға басып кіруі таң қаларлық тез әрі әсерлі болды, бірақ оның экономикалық жағдайы әлдеқайда баяу қарқынмен төмендейді, деп хабарлайды Qazaqpress Forbes.kz-ке сілтеме жасап.
Ең алдымен соғыс Украина халқы мен орыс халқы үшін, жоқ, жалпы әлем үшін де тек қайғы-қасірет алып келетін гуманизмге қарсы қылмыс. Бірақ соғыс болған кезде біз оны қандай да бір мемлекеттің толық ыдырауына әкеліп соқтырады деп ойлаймыз, тіпті экономиканы да теріс айналып өтпейтіндей көрінеді. Бірақ негізі, экономика олай жұмыс істемейді.
Шынында да, қаржы нарықтары Ресейдің басып кіруі туралы хабарды тез қабылдады. MSCI All Country Index, әлемдегі меншікті капиталдың ең жоғарғы көрсеткіші бір жылдағы ең төменгі деңгейге дейін төмендеді. Мұнайдың бағасы барреліне 100 доллардан жоғары көтерілсе, еуропалық табиғи газдың бағасы бастапқыда шамамен 70%-ке қымбаттады.
Энергия бағасының бұлайша өсуі әлемдік экономикаға кері әсерін тигізеді. Әсіресе, Еуропа осал, өйткені ол соңғы жылдары ресейлік газға тәуелділігін азайту үшін жеткілікті шара қолданып үлгермеді, ал ядролық энергетикадан бас тартқан Германия оны тіпті одан сайын ушықтырды.
Мұнай импортымен айналысатын мемлекеттер бағаның қымбаттауына байланысты қиындықтарға тап болады. Әзірге АҚШ-қа орасан қауіп төніп тұрған жоқ, өйткені оның мұнай өндіруі мен тұтыну деңгейі бір-бірін теңестіреді, ал бағасы қымбаттау мұнай жалпы ішкі өнім үшін шамамен бейтарап келеді. Бірақ мұнай бағасының жоғарылауы американдық тұтынушыларға зиян тигізеді, сонымен қатар мұнай және газ өнеркәсібімен байланысты кәсіпорындар мен жұмысшылардың шектеулі сегментіне көмектеседі. Қазіргі таңдағы бағалардың өсуі АҚШ-тағы, Еуропадағы және басқа да дамыған елдердің экономикасында онсыз да ең жоғары деңгейге жеткен инфляцияны арттырады.
Бірақ бұл салдардың себебін анықтап алу керек. Барреліне 100 доллар болған мұнай 2011 және 2014 жылдар аралығындағы инфляцияға байланысты түзетілген бағадан шамамен төрттен төмен. Оның үстіне мұнай фьючерстерінің спот бағасынан төмен болуы нарықтағы баға көтерілісінің тек уақытша болатынын көрсетеді. Осылайша, орталық банктер жоғары деңгейдегі инфляцияға қарсы шара ретінде қатаңдатуды шарасын тоқтатпай-ақ, Украинада болып жатқан оқиғаларды қадағалай алады. Ал әлемдік қор нарықтары өткен жылмен салыстырғанда әлі де өсу үстінде.
Сол сияқты, Ресейдің қор нарығы шабуыл басталғаннан бері айтарлықтай құлдырағанымен, Батыс санкцияларының оған бірден әсер етуі екіталай. Санкциялар өз мақсатына сирек жетеді, олар қазір Ресейдің Украинаға тастап жатқан бомбалары емес.
Оның үстіне Ресей көптеген елдерге қарағанда санкциялық ереуілге жақсырақ дайындалған. Елде ағымдағы шоттың орасан зор профициті бар және екі жылға жуық импортты жабуға жеткілікті рекордтық 630 миллиард доллар валюталық резервін жинаған. Сонымен, Ресей Еуропадан түсетін табысқа тәуелді болса, еуропалықтар Ресей мұнайы мен газына тәуелді, ал оның орнын қысқа мерзімде толтыру екіталай.
Бірақ ұзақ мерзімді перспектива туралы сөз қозғасақ, бұл қақтығыстан Ресей ең көп экономикалық шығынға ұшырауы мүмкін (Ұлт деңгейіндегі есеппен өлшеуге тұрарлықтай Украинадан кейін ең көп зардап шегетін болады). 2014 жылы Кремль Қырымды өзіне қосып алғаннан бері Ресей экономикасы мен халқының әл-ауқаты тоқырауға ұшырады. Уақыт өте келе, қазіргі қатыгез шабуылдың салдары күшейе түседі. Санкциялар зардап шегеді, ал Ресейдің оқшаулануы мен инвесторлардың сенімсіздігі сауда және басқа да экономикалық байланыстарды әлсіретеді. Бұған қоса, Еуропаның Ресейден келетін қазбалы отынға тәуелділігін азайтады деп күтуге болады.
Әлем үшін ұзақ мерзімді экономикалық зардаптар Ресейге қарағанда әлдеқайда жеңіл сезілетін болады, бірақ қалай дегенмен саясаткерлерді үнемі алаңдататын мәселе болып қала береді. Қысқа мерзімге болжанған инфляция барған сайын салмағы жоқ шағын инфляциялардың құрамдас бөлігіне айналу қауіпі бар. Егер инфляция деңгейі төмендемесе, орталық банктердің онсыз да қиын жұмысы одан әрі қиындай түседі.
Бұған қоса, Еуропаның, АҚШ-тың және кейбір басқа елдердің қорғаныс бюджеттері өсуі ықтимал, бұл жаһандық жағдайдың өсіп келе жатқан қаупін көрсетеді. Бұл ЖІӨ өсімін төмендетпейді, бірақ ол халықтың әл-ауқатын төмендетеді, өйткені қорғанысқа бөлінген ресурстарды тұтынуға немесе білімге, денсаулық сақтауға не инфрақұрылымға бөлуге болмайды.
Әлемдік экономиканың тағдырын Ресейдің Украинаға басып кіруі мен екі ел арасындағы келісімге байланысты. Ресей басып алу арқылы бір қорқынышты таңдау жасады. Америка Құрама Штаттары, Еуропалық Одақ және басқа да Халықаралық одақтардың санкцияларына пайдасына қарай алғашқы таңдауын жасады, бірақ Ресейдің оларға қалай әрекет ететіні және жаңа санкциялардың қашанға дейін жалғасатыны әлі белгісіз. Санкциялар мен қарсы шаралар күшейген сайын, ең алдымен Ресей үшін, сонымен қатар белгілі бір дәрежеде әлемдік экономиканың қалған бөлігі үшін шығынды болып келеді.
Жаһандық экономикалық қарым-қатынастар екі жаққа да тиімді, бірақ Ресейдің оқшаулануы халықаралық қарым-қатынасты төмендетуі мүмкін, алайда бұл соншалықты қауіпті емес. Кеңірек айтқанда, белгісіздік ешқашан да экономика үшін жақсылықпен оралмайды.
Бірақ Ресейдің басып кіруіне қатысты дүниежүзінің наразылығы жалғасып жатқандықтан, ЖІӨ туралы уайымдар аса маңызды еместей көрінеді. Қараша өзін қауіпсіз сезінетін әлем әлдеқайда маңызды. Және бұл бейбіт өмірдің құнын төлеу керек – тіпті осы уақытқа дейін әлем көшбасшылары төлегеннен де артық төлеу керек шығар.
Сіз жаңалықтар туралы не ойлайсыз